Razlikujemo dva tipa herpes simplex virusa – tip 1 i tip 2.
Uzročnik infekcija usne šupljine i
ždrijela, je herpes simpleks tip 1, dok je herpes
simpleks tip 2 obično uzročnik infekcija na genitalnoj sluznici .
Dvije su vrste oralnih manifestacija uzrokovane HSV–om tipa 1: primarni herpetični
gingivostomatitis (gingivostomatitis herpetica) i rekurentni herpetični stomatitis (stomatitis
herpetica recurrens). Primarna infekcija nastaje nakon prvog kontakta s virusom.
Rekurentna infekcija pojavljuje se kada se reaktivira latentni virus koji se nalazi u
trigeminalnom ganglionu, kao posljedica imunosupresije, psihičkog stresa, sunčanih opekotina itd.
Primarni herpetični gingivostomatitis:
U primarnoj infekciji HSV ulazi u organizam u području defekta kože ili sluznice nakon čega
se umnožava stvarajući lokalne kliničke promjene. Protutijela koja se stvaraju kao reakcija na antigene ne uzrokuju eliminaciju
virusa iz krvi, već virus trajno ostaje u ganglijima trigeminalnog živaca Primarna infekcija kod većine
zaraženih osoba prelazi u latentan stadijum, zbog čega nema vidljivih kliničkih manifestacija i
simptoma, dok se kod otprilike 10% inficiranih osoba primarna infekcija oralno manifestuje,
najčešće kao herpetični gingivostomatitis pojavljuje u dječjoj dobi, do pete godine.
Prenosi se salivarnim putem. Inkubacija traje od 1 do 26 dana, najčešće 6 do 8 dana .
Počinje kao akutna infekcija s opstim i lokalnim simptomima.
Prvo se pojavljuju opsti simptomi: povišena tjelesna temperatura, slabost, glavobolja, povraćanje i
otečenost vratnih limfnih čvorova, nakon čega već tijekom 1 do 3 dana nastaje eruptivna faza
koja zahvaća cijelu oralnu sluznicu. Sluznica je edematozna i crvena s brojnim vezikulama
koje pucaju i ostavljaju bolne erozije ili ulceracije pokrivene bjeličastožutom pseudomembranom s crvenim rubovima
Istovremeno nastaju i promjene na gingivi u obliku akutnog hiperplatičnog gingivitisa koji se
klinički manifestuje crvenom, otečenom, bolnom gingivom koja krvari na dodir.
Bolne lezije onemogućavaju uzimanje hrane i vode.Ovo je posebno opasno kod djece pa
može biti razlog zbog kojeg je potrebno primijeniti infuziju. Zbog nemogućnosti uzimanja
hrane i žvakanja, jezik je bjelkast.
Terapija odnosi se na primjenu analgetika i lokalnog
anestetika protiv bolova, antiseptika s ciljem sprječavanja sekundarne infekcije te epitelizansa, vitamin B complex.
Primjena aciklovira, učinkovita je jedino
ako se s njom započne u prva 72 sata od prvih simptoma. Aciklovir smanjuje
trajanje opštih simptoma, boli i lezija uzrovanih virusom.
Bolest spontano prolazi tijekom 8 do 14 dana.
Rekuretni herpetični stomatitis blaži je oblik infekcije u odnosu na primarni herpetični
gingivostomatis. Za razliku od primarne infekcije, ne prethode mu opšti simptomi, nije
generaliziran, već je obično jednostran i područje je na kojem će se pojaviti lezija osjetljivo,
žari, peče i boli. Mjesto erupcije najčešće je usnica – herpes labialis, što nazivamo još i
„groznicom“, a rjeđe nepce – herpes palati duri – i gingiva – herpes gingive.
Rekurentni labijalni herpes ili „groznica“ može se razviti kao posljedica temperature, stresa,
traume, ekstrakcije zuba ili UV-zračenja. Nakon prodromalnog perioda klinički na usnama
nalazimo grozdaste nakupine malih vezikula. Vezikule pucaju, suše se i ostavljaju žućkasto-smeđe
kruste na zahvaćenoj površini vanjskog dijela usnice. Kruste nakon par dana otpadaju ne
ostavljajući ožiljke. U ovoj fazi bolesnik nije više zarazan.
Rekurentni intraoralni herpes, odnosno herpes nepca i herpes gingive klinički se također
manifestira vezikulama na mastikatornoj sluznici koje brzo pucaju i ostavljaju erozije. Za
razliku od rekurentnog labijalnog herpesa, intraoralno nikada ne nalazimo kruste zbog
vlažnosti okoliša usne šupljine koja onemogućava stvaranje kruste.
Stomatološke intervencije nisu preporučljive u toku trajanja virusa! Zašto?
-Mogućnost zaraze drugih pacijenata u klinici;
-Širenje vrusa na druga pogođena područja;
-Snažno slabljenje imunološkog sistema tijela zbog stomatološke intervencije.
Herpes infekcija se vrlo brzo širi kroz sluzokožu.
Izbjegavanje pojave rane je nemoguće, zbog čega je rizik od širenja virusa velik.
